Başkan Zor; Dezenformasyonla “Tim” kurarak mücadele edemezsiniz

Dezenformasyonla “Tim” kurarak mücadele edemezsiniz
Gaziantep Üniversitesi İletişim Fakültesi tarafından “Dijital Çağda İletişim ve Gazetecilik” başlıklı etkinlik düzenlendi. Etkinliğe, Anadolu Basın Birliği Genel Başkanı Mehmet Bora Zor konuşmacı olarak katıldı.
İletişim fakültesi öğrencilerinden medya profesyonellerine kadar geniş bir katılımcı kitlesinin ilgi gösterdiği programda, gazeteciliğin tarihsel gelişimi, dijitalleşme süreci ve mesleğin geleceği ele alındı.
Genç gazeteci adaylarıyla deneyimlerini paylaşan Zor, “Gazeteler sadece bugünü değil, yarını da aydınlatır. Sizler yarınların ışığısınız”
Zor, Ekspres Gazetesi’nin 54 yıllık kurumsal birikimi ve kendi 25 yıllık gazetecilik deneyimi ışığında, genç gazeteci adaylarıyla mesleki tecrübelerini paylaştı.
İlk sansür haber mektuplarına geldi
Konuşmasında toplumsal iletişimin kökenlerine değinen Bora Zor, iletişimin mağara resimleriyle başladığını, tabletler ve parşömenlerle yazılı hale geldiğini anlattı. İnsanların haber alma ihtiyacının yazının icadıyla birlikte sistematik bir yapıya kavuştuğunu belirten Zor, bu sürecin gazeteciliğin doğuşuna zemin hazırladığını ifade etti.
Gazeteciliğin ilk örneklerinin 13. yüzyılda tüccarların kullandığı haber mektuplarıyla ortaya çıktığını dile getiren Zor, bu mektupların aynı zamanda tarihteki ilk sansür uygulamalarına da maruz kaldığını söyledi.
Türkiye ve Gaziantep’te Gazeteciliğin Gelişimi
Türkiye’de gazeteciliğin 1831 yılında Takvim-i Vekayi ile başladığını hatırlatan Zor, Gaziantep basın tarihine de özel bir parantez açtı. Gaziantep’te ilk gazetenin 1872 yılında Amerikan kolejleri bünyesinde azınlıklar tarafından çıkarılan Ayıntap Gazetesi olduğunu belirten Zor, 1903 yılında yayımlanan “Meclis-i Maarif (İrfan’ın Aynası)” gazetesinin de şehrin basın hafızasında önemli bir yere sahip olduğunu ifade etti.
“Gazeteler şehirlerin hafızasıdır”
Zor, Gazeteciliğin yalnızca günlük haber aktarmakla sınırlı olmadığını vurgulayan gazetelerin aynı zamanda şehirlerin ve toplumların hafızası olduğunu söyledi. Zor,” Geçmişte yayımlanan haberler, yıllar sonra yaşanan tartışmalara ışık tutuyor. Gaziantep’te yaşanan deprem, eğitimde öğretmen açığı, altyapı sorunları ve toplumsal olaylar gazeteler aracılığıyla kayıt altına alınmakta” olduğunu ifade etti.
Zor, konuşmasında, "Objektif biçimde yazılmış her haber, gelecekte yanlış iddialara karşı bir belge ve kaynak niteliği taşır. Gazeteler bir şehrin ve toplumun hafızasıdır" dedi.
Dördüncü kuvvet ve kamuoyu oluşturma
Gazeteciliğin “dördüncü kuvvet” olarak tanımlandığını hatırlatan Zor, Alman filozof Jürgen Habermas’ın kamuoyu kavramına atıfta bulunarak, kamuoyunun kendiliğinden oluşmadığını, büyük ölçüde iletişim araçlarıyla şekillendirildiğini söyledi. Bu nedenle gazetecilerin sahip oldukları gücün farkında olması gerektiğini vurgulayan Zor, "Gazetecilik dördüncü kuvvettir ve bu güç bilinçsiz kullanıldığında topluma zarar verir" dedi.
Kurşun harften dijitale gazetecilik
Gazeteciliğin son 50 yılda büyük bir dönüşüm geçirdiğini ifade eden Zor, mesleği üç ana dönemde ele aldı:
Kurşun harf dönemi
Bu dönemin oldukça zahmetli olduğunu anlatan Zor, harflerin tek tek dizildiğini, baskıdan sonra tekrar dağıtıldığını söyledi. Az sayfa ve az fotoğrafla daha yoğun içerik üretildiğini, okuyucunun ise oldukça dikkatli olduğunu belirtti. Zor, “O dönemler de okuyucu gazeteleri alır okur yanlış bulduğu zamanda gelir hesap sorardı. O dönemler aslında gazeteciliğin ve okurun en kıymetli olduğu dönemlerdi” dedi.
Ofset baskı dönemi
Bilgisayarların devreye girmesiyle işin kolaylaştığını dile getiren Zor, buna karşın içerik kalitesinde düşüş yaşandığını savundu. Haber ajanslarına bağımlılığın arttığını, özgün haber üretimi yerine bülten ve PR haberciliğinin yaygınlaştığını ifade etti.
Dijital medya dönemi
Günümüzde dijital medyanın belirleyici olduğunu vurgulayan Zor, "Gençler artık basılı gazete almıyor. Yazılı basın yakın gelecekte tamamen bitebilir" ifadelerini kullandı.
Dijital gazeteciliğin yeni kuralları
Dijitalleşmeyle birlikte gazetecilik kurallarının da değiştiğini belirten Bora Zor, "Artık sadece 5N1K yetmiyor. Google kuralları ve SEO uyumu olmayan haber görünmez oluyor" dedi. Bir haberin doğru olmasının yanı sıra görünür de olması gerektiğini dile getirdi.
Zor, dijital medya sayesinde yerel basının ulusal basınla rekabet edebilir hale geldiğini, yerel bir haberin dünya genelinde okunabildiğini söyledi.
Etkileşim, sosyal medya ve güç dengeleri
Sosyal medyanın tek yönlü iletişimi sona erdirdiğini vurgulayan Zor, okuyucuların artık haberleri yorumlayabildiğini ve eleştirebildiğini ifade etti. Bu durumun güç dengelerini de değiştirdiğini belirten Zor, sosyal medya fenomenlerinin zaman zaman siyasetçilerden daha fazla etki oluşturabildiğini dile getirdi.
Marshall McLuhan’ın “küresel köy” kavramının internetle birlikte gerçeğe dönüştüğünü söyleyen Zor, dünyanın artık çok hızlı haber alan büyük bir köy haline geldiğini ifade etti.
Dezenformasyonla “Tim” kurarak mücadele edemezsiniz
Dezenformasyonla mücadelenin özel timler kurmakla değil, güvenilir haber kaynaklarının çoğalmasıyla mümkün olacağını savunan Zor, "Gazetecilik asla bitmez. İnsanlar sosyal medyada gördüklerini doğrulatmak için yine güvenilir gazetelere bakacak" dedi. “İnsanlar sosyal medyada gördükleri bilgileri doğrulatmak için yine gazetelere ve güvenilir kaynaklara ihtiyaç duyacak” diyen Zor, haber alma ihtiyacını ekmek ve suya benzetti.
Zor’ dan genç iletişimcilere tavsiyeler
İletişim fakültesi mezunlarının sadece diploma ile yetinmemesi gerektiğini vurgulayan Zor, "Gazetecilik mesai doldurulan bir iş değil, bir yaşam biçimidir" şeklinde konuştu. Gündemi sürekli takip etmenin, her alanda bilgi sahibi olmanın ve çok yönlü beceriler geliştirmenin zorunlu olduğunu söyledi.
Video çekimi, kurgu, dijital içerik yönetimi ve SEO bilgisinin artık temel gereklilikler arasında yer aldığını belirten Zor, Anadolu basınının gençler için önemli bir okul olduğunu dile getirdi.
“Atatürk’ün gazetecilik anlayışını kendinize ilke edinin”
Konuşmasının sonunda Mustafa Kemal Atatürk’ün basınla ilgili sözlerini hatırlatan Bora Zor, “Basın milletin müşterek sesidir” ve “Gazeteciler gördüklerini, düşündüklerini, bildiklerini samimiyetle yazmalıdır” ifadelerine dikkat çekti.
Zor, konuşmasını, "Geleceğin gazetecilerini Atatürk’ün basın anlayışı doğrultusunda, doğruyu yazan ve topluma karşı sorumluluk taşıyan meslektaşlarım olarak görmek istiyorum" sözleriyle tamamladı.